معلوم نیست خواب هستم و یا بیدار ، ترس تمام وجودم را گرفته ، انگار دست و پایم را زنجیر کرده اند وتمام بدنم فلج شده و هرچه فریاد میزنم صدایی از من بیرون نمی آید ، مثل این که چیزی روی سینه هایم سنگینی می کند. انگار موجودی وحشتناک و گاهی پشمالو روی سینه هایم نشسته و دارد جانم را میگیرد.
آرزوی خیلی از افراد خواب راحت و خواب شیرین می باشد اما دستشان از آن کوتاه می باشد. اما از تمام بی خوابی ها و مشکلات هنگام شب بخواهیم بگذیرم ، بدتر از همه چیزی است که خوابمان را برای ما زهر می کند ، آن چیزی نیست جز بختک و یا فِرِنجَک. خیلی ها هنگام شب این کابوس را تجربه کردند و هنگام خواب بختک به سراغشان آمده است.
دلیل نام گذاری بختک
دلیل نام گذاری بختک روی این کابوس این بوده که در زمان های گذشته ، این باور را افراد داشتند که عجوزه ای با چهره ای زشت ، شب ها محل خود را ترک می کند و به دنبال قربانی میگردد و روی سینه آن ها می نشیند و افراد سنگینی آن را بر روی سینه خود احساس می کنند و فرد قربانی ترس تمام وجودش را می گیرد و دیگر به سختی نفس می کشد و دوست دارد از خواب بیدار شود و یا روح او بیدار شده اما انگار بدن آن فلج شده و دیگر نمی تواند تکان بخورد و یا صحبتی و یا فریاد بکشد. به این حالت سنگینی و وحشت که در تمام فرهنگ های دنیا رایج است . در کشور ما به این حالت بختک می گوییم.
حال به صورت علمی بختک چیست؟
بختک در اصل یک نوع کابوس است که به آن فلج خواب و یا به گفته عموم بختک می گویند که دلیل دیدن این کابوس می توان نتیجه استرسهای روزمره باشد و هیچ گونه عارضه ای برای ما ندارد. بختک را میتوان خوابی دانست که برای ما احساس بسیار ناخوشایندی را برای فرد در هنگام خواب همراه با وحشت و دلهره و یا احساس افتادن از ارتفاع، و یا غرق‌شدن یا مرگ و یا بعضی اوقات درد به همراه دارد. دلایل چنین کابوس هایی می توان عوامل روانشناختی همچون استرس های روزمره و یا ضربه های روحی و یا حتی تب بالا داشته باشد. که با اشاره ای به بدن این افراد و یا صدا زدن نام او می توان آن را از این حالت خارج کرد.
زمانی که ما در خواب به سر می‌بریم و در حال خواب دیدن و رویا هستیم ، مغز ما پیام عصبی به تمام عضلات بدن ما ارسال میکند تا ما هنگام دیدن خواب و رویا و کابوس از خود عکس العملی نشان ندهیم مثلا خواب ببینیم داریم میدویم ، پاهای خود را تکان ندیم و یا حتی در واقعیت ما ندویم.
و زمانی که ما می خواهیم از خواب بیدار شویم ، مغز میخواهد کنترل خود را بدست بگیرد ، اما گاهی مغز کنترل خود را قبل از این که پیامی برای عضلات ما ارسال کند که آن ها هم ، همزمان به کنترل خود برگردند ، فعال میشود همین باعث میشود ما احساس ترس کنیم و احساس کنیم بدنمان فلج شده است.
فلج خواب
فلج خواب و یاsleep paralysis به حالت گفته می شود که هنگام خواب برای حرکت دادن عضلات خود ناتوان باشی و این یکی از دلهره آور ترین تجربه های زندگی افراد می باشد. بیشتر اوقات فلج خواب زمانی برای افراد پیش می آید که افراد می خواهند از خواب بیدار شوند و در بعضی افراد در هنگام خواب پیش می آید. فلج خواب رده سنی ندارد و امکان دارد برای هر فردی در هر سنی پیش آید و امکان دارد این کابوس چند ثانیه و حتی چند دقیقه طول بکشد. این کابوس را بین 20 الی 30 درصد افراد حداقل یک بار در طول زندگی خود تجربه کرده اند.
علامت های فلج خواب :
- فلج شدن تمام و یا قسمتی از عضلات بدن
- احساس مرگ و یا خفگی
- اضطراب زیاد و وحشت زدگی
- نداشتن توانایی صحبت کردن
- توهم هنگام خواب مانند توهمات شنیداری ، دیداری و یا حتی لمسی
آیا پای شیاطین در میان است؟
ایرانی ها به این کابوس بختک می گویند اما این کابوس در فرهنگ ها و جوامع مختلف نام های مختلفی دارد و یا تفسیر و یا باورهای دیگری از این پدیده دارند. بعضی از جوامع به این باور هستند که این افراد جن زده شده اند و تمام این اتفاقات را بر گردن دیو ها و یا اجنه می اندازند.
مثلا در قدیم عموم کشور ایرلند به این باور بودند که دلیل این کابوس دروغی می باشد که افراد در روز قبل گفته اند ، اما با گذشت زمان فرضیه اجنه و نفرین ها و دروغ و … در اکثریت جوامع رد شده و دیگر این باور ها را ندارند.
برای رهایی از بختک دماغ آن را چنگ بزنید!
روایت های دیگری در مورد بختک وجود دارد. بعضی افراد بر این باور بودند که بختک ، کنیز اسکندر است. وقتی که کلاغ به مشک پر آب اسکندر که او آن را از ظلمات آورده بود و کلاغ به آن چنگ میزند و آن را بر زمین میریزد ، کنیز او قسمتی از آن آب را برداشت و نوشید و اسکندر که از کار او بسیار خشمگین شده بود با ضربه شمشیر ، بینی او را از صورت آن جدا میکند و از گل و بینی او ، بختکی ساخت!
بختک زمانی که می بیند کسی به پشت خوابیده بر روی سینه او می‌پرد و فرد هنگام بیدار شدن به بینی بختک چنگ میزند و بختک هم از ترس اینکه بینی او که گنجه اسکندر است به فرد رشوه میدهد تا فرد دست به بینی او نزند و به او آسیب نرساند!
چطور از شر بختک رها شویم
از نظر روانپزشکی فلج خواب یک نوع اختلال در خواب است که هیچ عوارضی ندارد اما ما میتوانیم با رعایت برخی از موارد آن را از بین ببریم و آن را به حداقل برسانیم. بیایم شب ها روی پشت نخوابیم و بهتر از روی پهلو های خود بخوابیم و استرس روزمره خود را کم کنیم و میزان خواب خود را افزایش دهیم و هر روز حداقل به مدت 15 دقیقه ورزش کنیم و از خوردن شام زیاد در شب پرهیز کنیم و از نوشیدنی های کافئین دار کمتر استفاده کنیم ، این موارد همگی عواملی هستند که میتوان با رعایت آن ها از بروز اختلال های خواب پیشگیری کرد.
برای اینکه ما هوشیاری خود را سریع بدست آوریم بهتر است تلاش کنیم انگشتان دست و پای خود و چشمان و سر خود را به هر صورت شده تکان دهیم و اگر در مدت 6 ماه ، حداقل هفته ای یک بار برای ما این کابوس تکرار شد حتما این مشکل را به روانپزشک در میان بگذارید که دارو هایی برای درمان این اختلال وجود دارد.
